Manat Nedir?

Manat, Azerbaycan’da kullanılan para birimi olup, Azerbaycan’ın ulusal parası olarak 15 Ağustos 1992’ten ruble ile yanaş kullanılmaya başlanmıştır. 1 Ocak 1994 yılında ülkede geçerli olan tek para birimidir. 1 Ocak 2006 yılından itibaren 1 Yeni Manat (AZN) 5000 Eski Manat’a (AZM) eşittir. 1 USD yaklaşık 1,70 AZN’dir. Yeni manatın 1, 5, 10, 20, 50, 100’lük ve 200’lük banknotları vardır. 1 manat medeniyeti, 5 manat edebiyatı, 10 manat devletçiliği, 20 manat Karabağ sorununu, 50 manat eğitim ve geleceği, 100 manat ekonomik gelişmeyi göstermektedir.

Manat Tarihi İşleyiş

Manat tarihi ilerleyişi, Azerbaycan para birimi olan manat, Türk lirası karşısında değerli olan dövizlerdendir. Güncel kur üzerinden 1 Azerbaycan manatı, 2,24 Türk lirasına eşittir. 1 Ocak 1994 tarihinden beri Azerbaycan’da geçerli olan, manat kullanılmaktadır. Öncesinde 15 Ağustos 1992 tarifinde ise Sovyet rublesi ile yanaş kullanılmaya başlanmıştı. Ardından terk edilmiş ve Azerbaycan manatına geçilmiştir. 1 Ocak 2006 tarihinde ise yeni manatlar kullanılmaya başlanmıştır. Renominasyon kapsamında 1 Yeni Azerbaycan manatı, 5000 Eski Azerbaycan manatına eşitlenmiştir. Yeni manatların ise her biri farklı bir gelişmeye ithafen tasarlanmıştır. Yani her yeni manat, ülkenin bir olayını temsil etmekte olup, banknotların arka yüzlerinde ise 1, 10, 50 ve 100 manatta Antik Azerbaycan halı süsleri bulunmaktadır. 5 manatın arka yüzünde Kobustan Milli Parkı’nda bulunan taş çizimleri ve Eski Türk Alfabesi örneklerini içermekte olup, 20 manatın arka yüzünde ise barışın sembolü harı bülbül bulunmaktadır.

Azerbaycan Manatı Banknot ve Madeni Paralar

Azerbaycan manatı banknot ve bozuk paraları, 1 Azerbaycan manatı, 5 Azerbaycan manatı, 10 Azerbaycan manatı, 20 Azerbaycan manatı, 50 Azerbaycan manatı ve 100 Azerbaycan manatı banknotlar olup, madeni paralar ise şu şekildedir; 1 qəpik, 3 qəpik, 5 qəpik, 10 qəpik, 20 qəpik, 50 qəpik madeni paralardır. Azerbaycan manatının tasarımcısı, Avusturyalı Robert Kalina’dır ve bu tasarımcı, aynı zamanda euro ve Suriye poundunu da tasarlayan isimdir. Bu sebeple, banknotlardaki motiflerin seçimi, euro’dan esinlenilerek yapıldığından benzer oldukları düşünülmektedir. Bu yüzden de Azerbaycan manatının, euro’yu taklit ettiği yorumları göze çarpabilir. Hatta sembolünün bile euro’ya benzemesi hakkında yorumlar yapılmaktadır. Azerbaycan’da bulunan birçok madeni para, euro madeni paralarının büyüklüğü ve şeklini andırmakta olup, bunların en ünlüsü ise bimetalik olan 50 qəpik (2 €) ve 10 qəpik (20 cent) birimleridir. Azerbaycan’da bulunan madeni paralar ise ilk defa Ocak 2006 yılında tedavüle girmiş olup, bu madeni paralarda, darphane yılı özelliği de bulunmamaktadır.

Azerbaycan Ekonomisi

Azerbaycan ekonomisi, için petrolün önemli bir yeri bulunmakta olup  Bakü – Tiflis – Ceyhan Petrol Boru Hattı, Azerbaycan petrolünü Türkiye’nin Akdeniz kıyılarına taşımaktadır. 1991 yılında bağımsızlık kazanan Azerbaycan, geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik anlamda olumsuz durumlar yaşamıştır. Bu süreçte de manat para birimine bağlı kalan ülke; tarım arazileri, doğal gaz, petrol ve demir cevheri bakımından oldukça zengin olup, ham petrol üretimi 2006 yılında 600 bin varil iken, günümüzde 1 milyon varil civarındadır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Azerbaycan Cumhuriyeti, merkezi planlı ekonomisinden serbest piyasa ekonomisine geçmiştir. Bu dönüşüm sürecinde enerji kaynağı rezervlerine sahip olunması, büyük bir yarar sağlamıştır. Sovyetler Birliği’ndeki işletmelerle ekonomik bağlantıların koparılmasıyla ve pazar payının kaybedilmesiyle üretimde bazı düşüşler yaşanmış olup, buna karşılık iyi bir örgütlenme ile üretim normal seviyelere getirilmiştir. Günümüzde ise Azerbaycan ekonomisinin dönüşümü ve kalkınma süreci, emin adımlarla devam etmektedir. Gelecek vaat eden ülkelerden olan Azerbaycan’ın yaşadığı dönüşüme rağmen ekonomik göstergeleri gayet iyi durumdadır. Ülkede 2005 yılından itibaren milli gelire yansıyacak petrol gelirleri elde etmeye başlamış ve yeni bir döneme geçmiştir. 2017 IMF verilerine göre; Azerbaycan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla oranı 39.204 milyon dolardır. Kişi başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ise 4.098 dolardır.

Azerbaycan’ın Ticari İlişkileri

Azerbaycan’ın ticari irtibatı olan başlıca ticaret ortakları; Rusya, İtalya, Tayland, Türkiye, Hindistan, İsrail ve Romanya’dır. Başlıca ihracat ürünleri ise ham petrol ve türev ürünleridir. Aynı zaman ek olarak şeker ve işlenmemiş alüminyum da bu ürünler arasında yer almaktadır. Başlıca ithalat ürünleri ise makine ve ekipmanları, otomotiv, altın, tütün mamulleri ve buğday olmaktadır. Türkiye ile Azerbaycan arasında sıkı bir dostluk bulunmaktadır. Türkiye’nin başlıca ihraç ürünleri; mobilya, demir ve çelik aksamlar, kıymetli metaller, muhtelif inşaat malzemeleri olup, ithal ürünleri ise işlenmemiş alüminyum, etilen polimerleri, petrol yağları, hayvan derileri, işlenmemiş kurşun ve pamuk ipliğidir. Türk firmaların Azerbaycan’daki yatırımlarının toplamı 9 milyar dolardır. Ayrıca 25 binden fazla kişiye iş imkanı sunan 2600 Türk sermayeli şirket vardır. Azerbaycan’ın ülkemizdeki yatırımları ise 4 milyar doları aşmaktadır.

Azerbaycan Manatı Ve Türk Lirası Paritesi

Azerbaycan manatı ve Türk lirası karşısındaki değeri, AZN/TRY paritesi ile gösterilmekte olup, buna göre de Azerbaycan manatı baz döviz konumunda bulunur ve parite ile doğru orantılı hareket etmektedir. Türk lirası ise karşıt dövizdir ve ters orantılı bir hareket söz konusudur. Aynı zamanda, AZN/TRY paritesinin 1 yıllık ücret değişimine bakıldığı zaman, en yüksek seviye 28 Kasım 2017 tarihinde 1 Azerbaycan manatı, 2,3348 eşitliği ile kaydedilmiş ve en düşük seviye ise 10 Eylül 2017 tarihinde 1 manat, 2,0060 Türk lirası ile görülmüştür.

Azerbaycan Manatı Ve Amerikan Doları Paritesi

Azerbaycan manatı ve Amerikan doları karşısındaki değerini gösteren parite USD/AZN şeklinde gösterilmektedir. Azerbaycan manat birimine karşıt dövizdir ve parite ile ters orantıya sahip olmaktadır.