Japon Yeni Nedir?

Japon yeni, Japonya’nın para birimidir. 1 Yen eşittir 100 sen olup artık sen birimi kullanılmamaktadır. Günümüzde bu yen adlandırması artık yeni olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda Amerikan doları, Euro ve İngiliz Sterlini’nden sonra rezerv parası olarak geniş çapta kullanılmaktadır. Yen sözcüğü, Çin para birimi Yuan’dan gelmekte olup, Japon standartlarında yen ismi, en olarak telaffuz edilmektedir. İngiliz standartlarında ise yen olarak hecelenir ve okunur. Bu durumu Portekiz tarihsel literatüründen dolayı olmaktadır. Japonca’da literatür anlamı yuvarlak obje demektir. Japon yeni, eski Çin madeni parasına dayanır ve aynı zamanda bu para, dairesel biçimde olup Tokugawa dönemi Japonya’sında geniş bir şekilde kullanım kazanmıştır. Yuan temelli bir döviz olup oldukça eski bir tarihe sahiptir.

Tarih Sırasıyla Japon Yeni

Tarih sırasıyla Japon yeni, birçok para birimi gibi birtakım değişikliğe uğramıştır. Japon yeni para birimin değişim ve yenilikleri şu şekildedir;

• 1870 yılı: Meiji hükümetince Avrupa’daki para sistemine benzer olarak tanıtılmış olup bu para sistemi, Mon olarak adlandırılmıştır ve Japonya ekonomisinin modernize edilmesinin bir parçası olmuştur.
• 1871 yılı: Yeni Para Birimi Yasası’nın kabulü ile eski para birimleri yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni para sisteminde ondalık birimler kabul edilmiş, 1,5 gram altın veya 24,26 gram gümüş olarak tanımlanan yen kurulmuş olmuştur. Eski para birimlerinin basım hakları ise idari birimlerin ellerinden alınmıştır.
• 1882 yılı: Basım hakları idare birimlerin elinden alınarak, Japonya Merkez Bankası kurulmuştur. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yen büyük bir değer kaybıyla karşılaşarak ekonominin yeniden güçlenmesi için Bretton Woods sisteminin bir parçası olarak 1 dolar 360 yen eşitliğini kabul etmiştir.
• 1971 yılı: Bretton Woods sisteminin terk edilmiş olup yenin dalgalanmasına izin verilmiştir.
• 1973 yılı: Bu yıla kadar 1 dolar – 271 yen eşitliği kabul edilmiş olup ardından Petrol Krizi ile değer kaybı yaşanmıştır.
• 1980 yılı: Bu yıla kadar da 1 dolar – 227 yen eşitliği kabul görmüştür.
• 1973 yılı: Bu yıl itibarıyla Japonya Merkez Bankasının yeni müdahale durumları devam etmekte olup kirli dalgalanma isimli rejim altında yönetilmiştir. Japonya hükümeti ise rekabetçi ihracat pazarına odaklanmış ve ticaret fazlası üzerinden düşük bir değer sağlamaya çalışmaktadır. Bu durumda atılan adımlar olmuştur.
• 1985 yılı: Plaza Accord olarak anılan ve bu yılda Fransa, Batı Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Japonya arasında yapılan Gelişmiş Ülkeler Topluluğu Anlaşması ile 1 dolar – 239 yen oranı benimsenmiştir.
• 1988 yılı: 1 dolar eşittir 239 yen oranı bu yıl, 128 yen olarak kabul edilmişti.
• 1995 yılı: Bu yılda ise 1 dolar eşittir 128 yen oranı 80 yen olarak kabul edilmiştir.

Japon yeni, bu tarihlerde geçirmiş olduğu değişim ve hamleler sayesinde Japonya’nın kalkınması büyük ölçüde artış göstermiştir. Japonya Merkez Bankası, bugün ise sıfıra yakın faiz politikasını sürdürmekte olup hükümetin aşırı bir anti enflasyon politikası bulunmaktadır. Japonya ekonomisi günümüzde  ABD’den sonra dünyanın en büyük ekonomisine sahiptir. Aynı zamanda Japonya ekonomisi büyüklüğü itibarıyla, İngiltere, Almanya ve Fransa’nın toplamı kadar olup 4 trilyon doları aşan milli geliri sayesinde dünyanın üçüncü büyük milli ekonomisi sınıfındadır.

Borsada açığa satış ne demek? Yazısını inceleyebilirsiniz.

Japon Yeni Banknotları

Japon yeni banknotları, Japonya’nın para birimlerinin üzerinde yer alan ünlü isimler ise şöyledir;

• 10.000 yeni: 2004 yılından beri kullanılmaya devam edilmektedir. 10.000 yenin ön yüzünde modern Japonya’nın kurucuları olarak kabul edilen Fukuzawa Yukicki isimli aktivist, yazar ve öğretmen yer almaktadır. Fukuzawa, Keiko Üniversitesini, Jiji Shinpo Gazetesini ve Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Enstitüsünün de kurucularındandır. İngilizce Japonca sözlük dahil olmak üzere farklı alanlarda yazılmış 60’a yakın eseri bulunmaktadır. İngilizce Japonca sözlük özellikle yabancı kökenli kelimelerin yazılmasına büyük katkılar sağlamıştır.  Arka yüzünde ise Kyoto Bölgesi’nde bulunan ve Birleşmiş Milletler Dünya Kültür Mirası Kabul Edilen Byodo-In tapınağında bulunan bir Hoo kuşu vardır. Hoo kuşu ise erdemi temsil eden mitolojik bir hayvan olarak bilinmektedir.
• 5000 yeni: Üzerinde kadın resmi bulunan tek Japon parasıdır. Tarihte, İmparatoriçe Consort Jingu ve Romancı Şair Murasaki Şikibu’den sonra Japon paralarında yer alan 3. kadın Yazar İchiyou Higuchi olarak gözükmektedir. Yazar olan İchiyou Higuchi özellikle kadınlar hakkında yazmış olduğu yazılar ve batı tarzı yazdığı hikayeler ile Japonya edebiyatına büyük katkılar sağlamıştır. Banknotun arka yüzünde ise zambak çiçekleri bulunmaktadır. Beyaz zambak, Japon kültüründe büyük öneme sahiptir.
• 2000 yeni: Bu paranın ön yüzünde 16. Yüzyıldan kalma Shuri Kalesi kapısı bulunmaktadır ve kiraz çiçeği ile kasımpatı motifleri kullanılmıştır. Arka yüzünde ise klasik edebiyat çalışmaları ile ünlü Murasaki Shikibu’nun resminin tasviri bulunmaktadır. Bu yazarın en değerli eseri olan Genji’nin Hikayesi otoritelerce dünyanın ilk romanı kabul edilmiş olup, Murasaki Shikubu’nun günlüğü İş Bankası Yayınları tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Japon paralarında bulunan ikinci kadındır; fakat bu banknot, 2000 yılında yapılan G8 Zirvesi anısına çıkarıldığı için piyasada fazla görülmemektedir. Bu sebeple 5 bin yeni üzerinde basılı olan kadın tasviri, tek kadın resmi bulunan Japon parası olarak kabul edilmektedir.
• 1000 yeni: En çok kullanılan ve en küçük banknotlar olarak bilinmekte olup ön yüzünde, mikrobiyoloji uzmanı ve Doktor Hideyou Noguchi bulunmaktadır. Hideyou Noguchi, Sarı Humma aşısını geliştiren isimlerden bir tanesidir. Arka yüzünde ise ülkenin en yüksek dağı ve aktif bir volkanik dağ olan Fuji Dağı yer almaktadır. Aynı zamanda 1984 yılına ait 1000 Japon yeni üzerinde yazar Natsume Soseki tasviri bulunmaktaydı. 2004 yılında paraların yenilenmesinden birkaç yıl sonra da Natsume Soseki’nin bulunduğu banknot tedavülden kaldırılmıştır.

Yatırım teşvik sicil belgesi nedir, nasıl alınır? Yazısına da göz atabilirsiniz.