İsviçre Frangı Nedir?

İsviçre frangı, İsviçre ve Lihtenştayn’da kullanılan bir para birimi olmakta İsviçre Ulusal Bankası tarafından piyasaya sürülmekte olan İsviçre frangı, euroya geçişten sonra Avrupa’da kullanılan tek ve son frank para birimi olmuştur. Uluslararası kısa kodu: CHF’dir. En büyük kullanıcı ülkesi olan İsviçre’dir. İsviçre frangı rezerv para birimleri içerisindeki 2007 yılındaki payı %0,2’dir. İsviçre frangı tarih boyunca yatırımcılar tarafından güvenli bir liman olarak görülmüştür. Bunun nedeni İsviçre’deki geniş altın rezervidir. İsviçre frangı alt para birimi “rappen”, “rap” ya da “centime” şeklinde ifade edilir. 1 İsviçre Frangı 100 rappene bölünmüştür.

Euro nedir? Yazısını inceleyebilirsiniz.

Tarih Sırasıyla İsviçre Frangı

1788 yılı: Franka dayalı ekonominin temelleri federal cumhuriyete geçilmesi ile atılmıştır.

1798 yılı: Federal cumhuriyet öncesinde kullanılan yerel para birimleri; Basel thaler, Berne thaler, Fribourg gulden, Geneva thaler, Geneva genevoise, Luzern gulden, Neuchâtel gulden, St. Gallen thaler, Schwyz gulden, Solothurn thaler, Valais thaler ve Zurich thaler bu yılda, bu paralar değiştirilmiştir. Frank, Berne thaler temelli bir döviz olarak tanıtılmıştır.

1803 yılı: Tamamen franga geçilmeden önce kantonlar içinde ara buluculuk dönemi yaşanmıştır ve 19 kantonal birim kullanılmıştır. Bu paralar ise Appenzell, Argovia, Basel, Berne, Fribourg, Cenevre, Glarus, Graubünden, Luzern, St. Gallen, Schaffhausen, Schwyz, Solothurn, Thurgau, Ticino, Unterwalden, Uri, Vaud ve Zürih ön isimleriyle anılan franklardır.

1815 yılı: Bu yıl İsviçre Konfederasyonu, para sistemlerini basitleştirmeye gitmiştir.

1820 yılı: Ülkede federal cumhuriyet öncesi ve sonrası kullanılan madeni paralarla birlikte toplam 8000 farklı sikke oluşmuştur.

1825 yılı: Bern, Basel, Fribourg, Solothurn, Aargau ve Vaud kantonları, concordate isimli bir para sistemi benimsenmiş ve Konkordanzbatzen isimli standart bir madeni para kabul edilmiştir.

1850 yılı: tedavülde bulunan yerel paranın oranı, yüzde 15’e kadar inmiştir. Yine de bu durum, para sistemini oldukça karmaşık bir hale getirmektedir.

1848 yılı: bu tarihli İsviçre Federal Anayasası, federal hükümetin para basabilecek tek kurum olacağını belirtmiştir.

1850 yılı: Federal Meclis, Federal İsviçre frangı birimini kabul etmiş ve ilk Federal Para Tahsilat Yasası’nı izlemiştir. Artık kullanılmayan Fransız frangı ile eşit değerde olan bu frank, farklı para birimleri kullanan kantonlar tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.

1865 yılı: Fransa, Belçika, İtalya ve İsviçre, Latin Para Birliği’ni oluşturmuşlardır. Latin Para Birliği’ne göre; ulusal paraların 4,5 gümüş veya 0,290322 gram altın standardına göre çıkarılmasına karar verilmiştir.

1920 yılı: Latin Para Birliği kaldırıldı ve 1927 yılında sona ermiştir.

1936 yılı: Tek başına devalüasyona uğradığında ve 27 Eylül tarihli Büyük Buhran sırasında bile frank, bu standarda bağlı kaldı. İsviçre’nin ardından İngiliz sterlini, Amerikan doları ve Fransız frangı da yüzde 30 oranında devalüasyona uğradı.

1945 yılı: İsviçre, Bretton Woods sistemine katıldı. Bu durumda 1 dolar = 4,3052 frank eşitliği kabul edildi. Altın ve dolar dönüştürülebilirliği temeline dayalı olan Bretton Woods anlaşmasında, 1 frank = 0,206418 gram altın eşitliği de kabul edilmiş oldu.

1949 yılı: Yenilenen Bretton Woods şartlarına göre 1 dolar= 4,375 frank ve 1 İsveç frangı = 0,203125 gram altın eşitliği kabul edilmiştir.

2000 yılı: Devam eden altın standardı bir referandum ile sona ermiştir.

2005 yılı: Mart ayına kadar bir altın satış programını takiben İsviçre Ulusal Bankası, varlıklarının yüzde 20’sine denk gelen 1290 ton altını elinde tuttu.

2014 yılı: Frank için yüzde 20 altın desteğinin geri kazanılmasını öneren İsviçre Altın Girişimi konulu referandum reddedilmiştir.

2015 yılı: Merkez Bankası, EUR/CHF paritesindeki 1,20 oranındaki alt bandı kaldırarak frank, tüm para birimleri karşısında değer kazanmış olup frank, dolar karşısında yüzde 21, euro karşısında ise yüzde 23 değer kazandı.

İsviçre Frangı Banknotları

İsviçre frangı banknotları tedavülde olan 10, 20, 50, 100, 200 ve 1000 franklık banknotlardır. Piyasada sıklıkla kullanılan madeni paralar; 5, 10, 20 rappen ve ½, 1, 2 ve 5 franklık madeni paralardır. Piyasada daha az kullanılan, fakat tedavülde olan madeni para 1 ve 2 rappendir. Kağıt paraların üzerlerinde önemli şahsiyetlerin portreleri yer almaktadır ve resimler, paraya dik biçimde yerleştirilmiştir.

10 Frank

10 frank, sarı renk ağırlıklıdır. Üzerinde Le Corbusier olarak bilinen (1887-1965) Charles Edourd Jeanneret’in portresi bulunmaktadır. Le Corbusier, mimar, şehir plancı, kent bilimci, ressam ve insan davranışları teorisyenidir.

20 Frank

20 frank, kırmızı renk ağırlıklı olup, üzerinde Arthur Honegger’in portresi bulunmaktadır. Honegger 20. yüzyılın en büyük isviçreli klasik müzik bestecilerinden biridir. 2 opera, 5 senfoni, çeşitli dramatik oratoryolar ve orkestral çalışmalara imza atmıştır. Eserleri arasında en önemlisi Pasifik 231 esiridir. Dinleyicileri açısından Alman ve Fransız kültürleri arasında bir köprü durumu oluşmuştur.

50 Frank

50 frank, yeşil renk ağırlıklı olup, Sophie Taeuber-Arp’a ait portre paranın ön yüzünde bulunmaktadır. Taeuber-Arp, soyut çalışmaları ile bilinmekte olup tekstil tasarım, heykel, resim gibi alanlarda eserler vermiştir. Dans ve tiyatroda da oldukça saygın bir konuma sahip olan sanatçı, modern sanatlarda önde gelen isimler arasındadır.

100 Frank

100 frank, mavi renk ağırlıklı olup, paranın ön yüzünde Alberto Giacometti’nin portresi yer almaktadır. Heykeltıraş olan Giacometti, sürrealist akımın örneklerini sergilemiştir.

200 Frank

200 frank, kahverengi ağırlıklı olup, ön yüzünde Charles Ferdinand Ramuz’un portresi bulunmaktadır. Fransızca konuşulan İsviçre’de yetişmiş büyük yazarlardan olup, roman, şiir, makale, teorik çalışmalar ve Igor Stravinsky’nin müzikleri üzerine treatlar yazmıştır.

1000 Frank

1000 frank, mor renk ağırlıklı olup, ön yüzünde Jacop Burckhardt’a ait bir portre bulunmaktadır. İsveç frangı üzerinde bulunan Burckhardt, Almanca çalışmalar yapmış ve 19. yüzyıl kültür tarihçilerindendi.

Amerikan doları nedir? Yazısına göz atabilirsiniz.