Fon hesabı, kişilerin banka hesaplarında bulunan mevduatların değerlendirilmesi ve kişilerin kazanç sağlamasına yarayan finans aracıdır. Bireyler bir bankada mevduat hesabına sahipse bir fon hesabı açarak kazanç sağlayabilmektedir. Ayrıca kişiler bankalardan altın veya döviz cinsi finansal değerler üzerine de fon hesabı açabilmekte olup, fon hesabının bankadaki mevduat hesabına bağlı olması gerekmektedir. Fon hesabı yatırım yapılarak üç şekilde kazanç sağlamaktadır. Fon sahibi menkul kıymetlerden kar payı sağlayabilmekte olup, aynı zamanda faiz geliri de elde etmektedir ve elde edilen geliri portföy değerinde satabilmektedir. Diğer taraftan fon sahibi olunan menkul kıymet değeri artmakta olup, fonun fiyatı yükselen menkul kıymeti satılırsa sermaye kazancı elde edilmiş olmaktadır.
Fon hesabı açmak için, bankaların çağrı merkeziyle irtibata geçilmelidir. Her bankada fon hesabı açılmamakta olup, var olan mevduat hesabına bağlı bir fon hesabı açılabilmektedir. A tipi likit fon, B tipi likit fona göre daha riskli gözükmektedir. Fakat A tipi fonu riskli olduğu kadar daha çok kazanç getiri olan bir fondur. Fon hesabı açabilmek için, seçilen bankanın müşteri hizmetleri kapsamında yapılan görüşme ile fon hesabı açtırılmak istendiği belirtilir. Banka şubesine giderek fon hesabı açtırma talebinde bulunulabilir. Ayrıca fon hesabı açtırmak istenen bankada hesabı bulunan kişiler, bankanın web sitesi üzerinden veya bankanın mobil uygulaması üzerinden fon hesabı işlemi yapılabilir. Fon hesabı açıldıktan sonra ise ATM üzerinden alım ve satım işlemlerinin takibi ve talimatı verilebilir.
Binance hesabı nasıl açılır? Yazısını inceleyebilirsiniz.
Fon türleri, yapılan yatırım ve portföylere göre çok çeşitlidir. Bu yatırım fonlarından bazıları şunlardır; likit fon, serbest yatırım fonları, fon sepeti, garantili fon, korunma amaçlı fon, değişken fon, karma fon, emeklilik yatırım fonları, borsa yatırım fonu, girişim sermayesi yatırım fonu, gayrimenkul yatırım fonu, iştirak fonu, sektör fonu, grup fonu, kıymetli madenler fonu, altın fonu, yabancı menkul kıymetler fonu, hazine bonosu ve devlet tahvili, hisse senedi fonu olarak başlıca fonlar bunlardır.
Fon portföyünün %51 oranında devamı: Kamu veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırılmış olan fonlar Tahvil ve Bono Fonu, Türkiye’de kurulan ortaklıkların hisse senetlerine yatırılmış olan fonlar Hisse Senedi Fonu, Belli bir sektör oluşturan ortaklıkların menkul kıymetlerine yatırılmış olan fonlar Sektör Fonu, Kurucu tarafından çıkarılmış menkul kıymetlere yatırım yapmakta olan fonlar İştirak Fonu, Topluluk olan Koç veya Sabancı Topluğu gibi menkul kıymetlere yatırım yapılan fonlar Grup Fonu, Yabancı özel ve kamu sektörü menkul kıymetlerine yatırılmış olan fonlar Yabancı Menkul Kıymetler Yatırım Fonu, Ulusal ve uluslararası borsada işlem gören kıymetli madenler ile yapılan ve bu madenlere dayalı sermaye piyasasına yatırılmış olan fonlar Altın ve Diğer Kıymetli Madenler Fonu üzerinden kurulabilmektedir.
Fon portföyünün tamamında: Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerle buna dayalı sermaye piyasasında en az ikisinden oluşmakta olan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20 si karşılığında olmayan fonlar Karma Fonu, vadesi doksan günden az olan sermaye piyasasında oluşan fonlar Likit Fonu, Portföy sınırlaması üzerinden bahsedilmiş olan türlerden herhangi birini teşkil etmeyen fonlar ise Değişken Fonu üzerinden kurulabilmektedir.
Fon portföyünün %80 oranında devamı: Kurul tarafından uygun görünen ve baz alınan endeksin değeri ile fon birim pay değeri arasındaki ilişki paralelliği en az %90 olacak şekilde, endeks kapsamında bulunan menkul kıymetlerin tümü veya örnekleme yoluyla seçilen kısmından oluşan fonlar ise Endeks Fon üzerinden kurulabilmektedir.
Yatırım fonu olumlu tarafları, yapılan yatırım profesyonel kişiler tarafından yönetilmekte olup, birçok portföy çeşidi ile az risk sağlanmakla getiri garantisi oluşturulur. Kişisel tasarrufla yapılmayan yatırımlar için yatırım fonunu birden çok kişiyi bir araya getirmesiyle yatırım yapılmasına olanak sağlamaktadır. Fona yapılan yatırım sonrası bütün yatırım dönemleri yatırım fonu yönetimi tarafından takip edilmekte, belge işleri ve bürokratik süreçlerle yönetim ilgilenmektedir. Fon hesabı sahip olduğu portföylerin değer artışı günlük olarak portföy değerine yansımakta olup, yatırımın değerlenmesi için beklemeye gerek kalmamaktadır. Ayrıca yatırımcı belli bir kar elde ettikten sonra da istediği an yatırımını paraya çevirip fondan ayrılabilmektedir. Yatırım fonlarını korumak için ait varlıkları, Takasbank olarak bilinmekte olan İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş tarafından korunması sağlanmakta olup ayrıca menkul kıymet işlemlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılmasına olanak tanır. Yatırım fonlarına ait varlıklar, fon yöneticileri veya bir başkası tarafından teminatı kabul edilmemekte olup ipotek ettirilemez, rehin edilemez ve haczedilemez. Yatırım fonlarına ait varlıklar ise Sermaye Piyasası Kanunu gereği garanti altına alınmaktadır.
Yatırım yaparken dikkat edilmesi gereken konular, güvenli yatırım için fon seçmeden önce zararı en düşük hale getirmek için araştırılması gereken konular şunlardır; seçilecek fonun geçmişte yatırım yapmış olduğu ve gelecekte yatırım yapacağı araçları, fonun geçmişte en yakın tarihe ait portföy dağılımı ile yatırım stratejisi, fonun önerilen vadesi ve risk seviyesi, yatırım stratejisinden bulunan menkul kıymetlerin finansal anlamda performanslarını gösteren karşılaştırma ölçütü, fonu yöneten şirket ve kişiyi, getiri garantisinin olup olmadığı, yatırım fonunun kurucu kişisini, kurucunun geçmiş fon performansları, seçilen yatırım fonunun geçmişteki performansının gelecekteki yatırıma etkisi, katılma payı alım ve satım komisyonun varlığı, erken çıkış komisyonunun varlığı, fondan kazanılan gelire uygulanacak stopaj oranı ve fonda yapılan alım ve satım işlemlerinin ne kadar süreçte gerçekleştirilmesi araştırılması gereken konulardır.
Paribu hesabı nasıl açılır? Yazısına da göz atabilirsiniz.
Borsa yatırım fonu işleyiş durumları, birincil piyasa işlemleri katılımcılarla kuruluş arasında yeni fon katılma belgesinin oluşturulması ve fon belgesinin geri alınması aynı zamanda gerçekleştirilmiş işlemlerden oluşmaktadır. Fon katılma belgesi oluşturulma sürecinin sonrasında, yetkili olan katılımcılar aracılığıyla elde edilen ve yeni oluşturulan fon katılım belgeleri, borsada alım ve satıma açılması fonun ikincil piyasa işleminden oluşmaktadır. Yeni fon katılım belgesi ise, bulunan katılma belge sayısının artırılmasının istenmesi durumunda belirlenmiş olan fon miktarını aşmamak koşuluyla, fon portföyünü yansıtan şekilde bulunan menkul kıymet ve nakdi bir araya getiren yetkili katılımcı portföyü saklamacı kuruluşa teslim etmektedir. Takas zamanında menkul kıymet ve nakdi saklamacı kuruluş karşılığında yeni fon katılım belgesini yetkili katılımcıya vermektedir. Fon katılım belgesinin geri alınma sürecinde ise, tümü veya bir kısmı olacak şekilde elden çıkarılmak istenen katılımcı, en az bir asgari işlem birimi oluşturmakta, söz konusu katılma belgesine saklamacı kuruluşa teslim etmektedir. Takas zamanında yetkili katılımcı verdiği katılma belgesinin karşılığında payına düşen miktarda menkul kıymet ve nakdi almaktadır. Fon hesabı katılım belgesinin geri alımını ve yeni fon katılım belge oluşturulmasını yetkili katılımcı ve kurucu arasından imzalanacak sözleşme sonrası söz konusu yetkili katılımcılar sözleşmede belirtilmektedir. Yetkili katılımcılar, fon katılma belgelerinin oluşması ve geri alınmasında asgari işlem birimi oluşturan blok halinde gerçekleştirmektedir. Asgari işlem birim miktarı Kurul ile saklamacı kuruluşun uygun bulduğu görüş sayesinde belirlenip fon tüzüğünde yer almaktadır.