Borsa’da Boğa Piyasası Nedir?

Borsa boğa piyasası, pazarın bir süre içinde agresif bir şekilde yükselmesi ile tanımlanmaktadır. Piyasa yükselmeye başladığında, borsada giderek daha fazla açlık görülmeye başlanır. Geniş bir yelpazedeki farklı faktörler boğa piyasasına katkıda bulunsa da, en büyükleri genellikle güçlü bir ekonomi ve yüksek istihdam seviyesidir. Basitçe söylemek gerekirse, boğa piyasası yükselen bir piyasayı ifade eder. Piyasa fiyatlarında sürekli bir artış gözlemlenir. Bu gibi zamanlarda, yatırımcılar genellikle yükselişin uzun vadede devam edeceğine inanmaktadırlar. Boğa piyasası denmesinin sebebi ise boğanın saldırı esnasındaki yukarı doğru hareket etmesidir. Bu da yükselişi temsil eden bir piyasa metaforu olmuştur.

Ayı Piyasası Nedir?

Ayı piyasası tanımı, boğa piyasasının tam tersidir ve piyasada karamsarlığa işaret eder. Piyasalar uzun bir süre düşüş trendinde kalır ve %20 aşağı yönlü bir hareketlilik görülür. Bu, ayı piyasasına işaret eder ve bu gerçekleştiğinde insanlar borsaya para yatırmaktan gerçekten korkmaya başlar. Bunun nedeni de insanların bu durumda nasıl yatırım yapacağını bilememeleridir. Bir ayı piyasası boyunca, ekonomi genellikle yavaşlar ve şirketler işçileri işten çıkarmaya başlar. Böylelikle işsizlik de artar. Ayının kurbanlarına saldırma şekli nedeniyle bu piyasaya ayı ismi verilmiştir. Bir ayı saldırı sırasında aşağı doğru hareket ettiğinden metafora dönüşmüştür.

Genel olarak, ayı piyasası düşüş belirtileri gösteren bir piyasadır. Yatırımcılar hisse fiyatlarında görülen bu düşme eğiliminin en azından öngörülebilir bir gelecekte devam edeceğine inandığından ayı piyasası görülür. Ayrıca ayı piyasasında yatırım yapmak daha tehlikelidir, çünkü çoğu hisse senedi değer kaybeder. Bu durumda yatırımcıların çoğu paralarını piyasalardan çeker ve trend tersine dönene kadar parayı ellerinde tutarlar. Ayı piyasalarının ne kadar süreceği duruma bağlı olarak değişir. Bazıları sadece birkaç hafta sürebilirken, bazıları yıllarca sürebilir. Hatta döngüsel olarak görülen bir ayı piyasası birkaç yıl bile sürebilir. 1926’dan bu yana 8 ayı piyasası görülmüştür. Uzunlukları değişkendi; biri 6 ay diğeri de neredeyse 3 yıl sürdü. En kötüsü ise S&P 500’de % 83’lük bir düşüş görüldüğü zamandı.

Ayrıca Türkiye Finans Günlük Hesap Nasıl Açılır? adlı yazımıza göz atın!

Boğa Ve Ayı Piyasasının Özellikleri Neler?

Boğa ve ayı piyasası terimleri, borsaların genel olarak ne durumda olduğunu, yani değer kazanıp kazanmadığını açıklamak için kullanılır. Aynı zamanda, piyasa yatırımcıların tutumları tarafından belirlendiğinden, bu terimler yatırımcıların piyasa hakkındaki hislerini ve sonraki eğilimler hakkında nasıl hissettiğini de belirtmektedir. Boğa ve ayı piyasasının özelliklerinden bahsedilmesi gerekir ise bu özellikler şu şekilde anlatılabilir:

• Arz-Talep Dengesi: Çoğu yatırımcı menkul kıymet almak isterken, bazıları satmak istemektedir. Sonuç olarak, yatırımcılar uygun sermaye elde etmek için rekabet ettikçe hisse fiyatları artacaktır.
• Yatırımcı Psikolojisi: Piyasa davranışları, bireylerin bu davranışı nasıl algıladıklarından etkilendiğinden yatırımcı psikolojisi ve hissiyatı piyasanın yükselip yükselmeyeceğini de etkiler. Borsa performansı ve yatırımcı psikolojisi birbirlerine bağımlıdır. Boğa piyasasında yatırımcılar isteyerek kar elde etmeyi umarlar. Bir ayı piyasası sırasında, yatırımcılar paralarını hisse senetlerinden ve sabit getirili menkul kıymetlerden çekmeye başladıkları için borsada olumlu bir hareket beklerken piyasa hissiyatı da negatiftir. 
• Ekonomik Faaliyetteki Değişim: İşletmelerin borsada işlem gören hisse senetleri, ekonomiye katkıda bulunduğundan borsa ve ekonomi arasında güçlü bir ilişki vardır. Tüketicilerin yeterli harcamayı yapmamasıyla birlikte bir işletmenin kar edememesi zayıf bir ekonomiye işarettir. Bu da ayı piyasasıyla ilişkilidir. 
• Pazar Değişimlerini Ölçmek: Piyasanın boğa mı yoksa ayı mı olduğunu belirleyen temel unsur, sadece piyasanın belirli bir olaya verdiği karmaşık tepki değil, aynı zamanda uzun vadede nasıl bir performans gösterdiğidir. Küçük hareketler sadece kısa vadeli bir eğilimi veya pazar düzeltmesini temsil eder.

Bir boğa veya ayı piyasası durumu borsa fiyatları yönünde karakterize olmuş olsa da, yatırımcıların bilmesi gereken farklı özellikler de vardır. Bu özelliklerden yukarıda kısaca bahsedilmiştir.

Boğa Tuzağı Nedir?

Boğa tuzakları, düşüş trendinde seyreden fiyat hareketinin geri çekilmesinin sonlandığı ve yükselişe geçtiği şeklinde bir yanlış algılanma durumunu anlatır. Bizim piyasalarda hem boğa hem de ayı tuzağı için “keriz silkeleme” terimi kullanılır. Bazen manipülatif anlamda, yatırımcıları zarar ettirmek için yapılan işlerde de bu terim kullanılır. Ancak doğrusu boğa tuzağı ve ayı tuzağı diye ayrı ayrı terimleri kullanmaktır.

Ayı Tuzağı Nedir?

Ayı tuzakları, fiyat hareketlerinin yükseliş trendi (boğa piyasası) sona ermiş de düşüş başlamış yani ayı piyasasına girilmiş şeklinde yanlış algılanması sonucu oluşan durumu anlatır. Uzun vadeli yükselen trend içindeki kısa vadeli düşüş trendi ayı tuzağı, uzun vadeli alçalan trend içindeki kısa vadeli yükseliş ise boğa tuzağı olarak anılmaktadır.

Ayrıca Türkiye Finans Cebe Havale Nasıl Yapılır? adlı yazımıza göz atın!

Keriz Silkeleme Nedir?

Keriz silkeleme olarak adlandırılan, fiyatların yükseldiği piyasaya boğa piyasası, fiyatların düştüğü piyasaya ayı piyasası denir. Bu hayvanların neden piyasanın yönü için kullanıldığına dair farklı görüşler vardır. Bunların içinde en popüler olanı hayvanların saldırı tarzlarıdır. Ayı saldırırken pençesini yukarıdan aşağıya doğru vururken, boğa ise saldırı sırasında boynuzlarını aşağıdan yukarıya doğru savurmaktadır. Hayvanların bu dövüş tarzlarının fiyat hareketlerine ilham verdiği ve bu nedenle yukarıdan aşağıya doğru düşen fiyatların ayı, aşağıdan yukarıya doğru çıkan fiyatların boğa piyasası olduğuna dair bir açıklama da bulunmaktadır. Boğa ve ayı piyasası kavramları İngilizce “Bull” ve “Bear” kelimelerinden gelir. Fiyatların yükseldiği piyasaya boğa piyasası, fiyatların düştüğü piyasaya ayı piyasası denir. Bu hayvanların neden piyasanın yönü için kullanıldığına dair herkse tarafından kabul edilen tek bir açıklama yoktur, genel olarak kabul gören farklı görüşler bulunur.